Egeli akademisyenler güneşte görülen leke verilerini, veri madenciliği yöntemi ile inceleyecek

Ege Üniversitesi akademisyenlerinin geliştirdikleri projeler ulusal ve uluslararası kurumlardan destek almaya devam ediyor. Bu kapsamda yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç’ın üstlendiği “25. Güneş Leke Çevriminin ARIMA İstatistiksel Yöntemi ve Veri Madenciliği Yöntemleri ile Tahmini” başlıklı proje TÜBİTAK 1002-A kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Bu proje çalışması ile mevcut güneş leke verileri üzerine “ARIMA ve Veri Madenciliği” algoritma yöntemleri uygulanarak 25. Güneş çevrimine ilişkin maksimum zamanı, leke sayısı parametreleri için istatistiksel değerlendirmeler yapılacak.

         Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak,  Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç ve proje ekibini makamında ağırlayarak çalışmalarından dolayı tebrik etti.  

Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç, “Güneş çevrimi, Yer üzerindeki etkisi nedeniyle yüzyıllardır üzerinde çalışılan bir olgudur. 1750’li yıllardan beri, Güneş üzerindeki lekeler gözlemlenir, leke sayıları kaydedilir ve bu sayıların değişimi üzerine çalışılır. Her bir çevrim öncesinde, bilim insanları leke sayılarını farklı yöntemler kullanarak tahmin etmeye çalışmaktadır. Çünkü,  bu leke sayıları yani Güneş etkinliği yalnızca Güneş’in çalışılması için değil, yer üzerindeki elektrik, uydu, iletişim ve hatta insan sağlığını etkilediği için de özellikle incelenmektedir ve bu sektörlerde yapılan uygulamalarda Güneş etkinliğinin önceden tahmin edilmesi çok önemlidir” dedi.

“Güneş rüzgârının etkisi tehlikeli olabilir”

Güneş çevrimlerindeki leke sayıları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Sipahi Kılıç, “Günümüze kadar birçok yöntemle Güneş çevrimlerindeki leke sayıları tahmin edilmeye çalışılmış; maksimum leke sayısının olduğu tarihler belirlenmek istenmiştir. İçinde bulunduğumuz zamanda Güneş’in 25. çevriminin maksimum yapacağı zamana yaklaşmaktayız. Dolayısıyla, farklı yöntemlerle elde edilen ve tutarlı sonuçlar veren yöntemleri kullanmak bu konuda önem arz etmektedir. Proje kapsamında kullanacağımız istatistiksel yöntemler, farklı disiplinlerdeki çalışmalarda da en çok tercih edilen yöntemlerdir. Bu çalışmanın sonuçları ile getirilebilecek farklı bir bakış açısı ve yorum 25. çevrimin maksimum yapacağı tarihin daha büyük hassasiyetle belirlenmesini sağlayabilir” diye konuştu.

Güneş rüzgârının etkisinden de bahseden Prof. Dr. Sipahi Kılıç, “Güneş aktivitesi günümüzde yer yüzeyinde çok etkili olmaktadır. Hem hava durumunun beklenmedik değişimi hem de Güneş’in flare aktivitesinden kaynaklı kütle atımı ile yere doğru savrulan Güneş rüzgârının etkisini tüm insanlık görmektedir. Bu durum her ne kadar görsel olarak şölen gibi olsa da birçok alanda tehlike arz etmektedir. Dolayısıyla yapacağımız çalışmanın bulguları literatürde önemli bir yer teşkil edecektir. Günümüzde uzay meteorolojisi olarak da geçen uzay hava olayları, uzay ortamındaki zamana bağlı değişimlerin yer tabanlı teknolojik sistemlere ve insan yaşamına olan etkilerini inceler. Uzay meteorolojisinde en önemli etkiyi oluşturabilecek kaynak Güneş’tir ve Güneş aktivitesinin durumu, uzay çalışmalarını da olumsuz yönde etkilemektedir. Güneş sürekli olarak iyonlardan oluşan parçacıkları güneş rüzgârı olarak uzaya saçmaktadır. Yüklü parçacıkların uzay araçlarının yüzeyinde oluşturduğu yüklenmeler ve daha yüksek enerjili parçacıkların araç içerisine kadar ulaşması çalışmaları olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple Güneş leke çevriminin etkisinin önceden tahmin edilmesi önemlidir. Ayrıca Güneş leke çevrimi, sadece uzay havasını etkilemekle kalmaz; Yer üzerindeki birçok alanı etkileyebildiği gibi özelikle de insan yaşamı üzerinde de etkisi büyüktür. Bu durum, bu alanın daha fazla araştırılmasının önemini vurgulamaktadır” dedi.

Yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç’ın üstlendiği. projede; Fen Fakültesi İstatistik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Hayal Boyacıoğlu ve Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Doktora Öğrencisi Nurhan Özlem Kaya araştırmacı olarak yer alıyor

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı